Terapi teknikleri: Aile panosu ile nasıl çalışılır?

Terapi teknikleri arasında sistem panosu (aile panosu) sistemik aile terapistleri tarafından en sık kullanılanlardan biridir. Aile panosu yerine aile şablonu terimi ile karşılaşabilirsiniz. Almanca orijinal adı Systembrett ya da Familienbrett’tir. Türkçe’ye farklı şekillerde çevrilmektedir.

Hazırladığım videoda aile panosu tekniğiyle nasıl çalışabileceğinizi ve farklı vaka örneklerini bulabilirsiniz.

Aile panosu nedir?

  • Aile Panosu bir iletişim aracıdır. Özellikle ilişkiler üzerine konuşabilmeye yardımcı olur. Bireyin sosyal kaynakları içerisinde çözüm odaklı olarak çalışabilmeyi sağlar.
  • Aile panosu 1978 yılında Hamburg’da Kurt Ludewig ve Ulrich Wilken tarafından geliştirilmiştir. Ludewig sistemik aile terapisi, aile terapisi ve hipnoterapiden (Milton H. Erickson) etkilenmiştir.
  • Psikodrama‘da kullanılan birçok teknikle benzerlik gösterir. Psikodrama kadar yoğun duygular ortaya çıkarmaz. Bu yüzden de daha fazla danışana uygulanabilir.
  • Aile terapisinde kullanılan aile heykeli tekniğinin (Virginia Satir) minyatüre edilmiş şekli gibidir. Döngüsel sorulara görsel olarak verilmiş bir cevap niteliğindedir.
  • Almanca konuşulan ülkelerde sistemik aile terapistleri tarafından sıklıkla uygulanır.
  • Terapi teknikleri arasında sistemik aile terapistlerine özellikle ilk psikoterapi seanslarına eşlik eder.

Sistemik aile terapistleri tarafından ortaya konulan aile panosu, sistemik terapisinin merkezinde yer alan tekniklerden biridir.

Aile panosu danışanlarınızın bastırılmış dürtülerini ortaya çıkarabileceğiniz tematik bir test değildir. Danışanın aile ve diğer ilişkilerini gösterebileceği bir iletişim aracıdır.

Aile panosunu – Kimler kullanır?

  • Sistemik aile terapistleri
  • Sistemik danışmanlar
  • Organizasyonlarda çalışan uzmanlar
  • Süpervizörler

Farklı terapi yöntemleri tarafından kullanılmamaktadır.

Aile panosu – Amaçlar

  • Farklı perspektifler kazanmak
  • Danışanın sistemini tanımak
  • Farkındalık. Örneğin; aile bireylerinden ya da eşlerden birinin davranışının diğerlerini nasıl etkilediği görmek
  • Danışanın sosyal kaynaklarını ortaya çıkarabilmek
  • Çözüm odaklı çalışırken görsellikten faydalanmak
  • Karar vermek
  • Terapi amaçlarını ortaya çıkarmak
  • Yaşamdaki farklı rolleri (eş, çalışan, ebeveyn…) gözden geçirmek

Aile panosu – Hangi danışanlar için uygundur?

  • Akut bir kriz içinde bulunmayan tüm danışanlar için uygun olabilir.
  • Bireysel çalışırken uygulamak daha kolay olabilir.
  • Sürekli konudan konuya atlayan danışanların dikkatini konuya çekmenize yardımcı olabilir.

Konuşacak konu bulamayan ya da duygularını ifade etmekte güçlük çeken danışanlara yardımcı olabilir.

Aile panosu – Danışanın bulunduğu hangi sistemlerle çalışılır?

  • Aile, iş ya da okulda ki dinamikler
  • Danışanın geçmişi, şimdiki anı ya da gelecek beklentileri
  • Çözüme ulaşıldıktan sonraki muhtemel sosyal ilişkileri
  • İç sistemler: Düşünceler, duygular, vücut, iç dinamikler
  • Farklı çözüm metodları, kariyer planları, seçenekler
  • Kararsızlıklar

Aile panosu için gereken malzemeler

  • İlk görüşte satranç tahtasını andıran bir şekle sahiptir.
  • Aile panosu için 50 cm X 50 cm kare (nadiren daire) bir tahta kullanılır. Tahta yerine bir kumaş parçası da (Amerikan servis) kullanabilirsiniz.
  • Beş cm içerisinde bir çizgi bulunur kenarlarından. Çizgi dışında kalanlar duygusal ya da fiziksel olarak uzak bireyleri temsil ederler.

Figür sayısı

Standart aile panolarında 28 figür bulunur. 20-32 figür arasında değişirler.

  • 2-4 farklı boyutta bulunur figürler; yetişkinler, ergenler, çocuklar ve bebekler. Üç farklı boyutun ideal olduğunu düşünüyorum.
  • Benim kullandığım aile panolarından birinin boyutları şöyle; 9,7 cm, 7,3 cm, 6,0 cm, 4,5 cm. Çapları, kenar uzunlukları 2.2 cm. Türkiye’de satın alma imkanınız olmasa da bu ölçüleri vererek bir marangozdan temin edebilirsiniz.
  • İnternette araştırma yaparsanız çok daha büyük figürlerin de olduğuna şahitlik edebilirsiniz. Bu figürler genellikle grup terapilerinde ya da organizasyonlarla kullanılır.
  • Kimi danışanlarım boyut farklılıklarını yaş, otorite ya da fiziksel boy ayrımlarını göstermek için de kullanabiliyor.

Figürlerin şekli

  • Köşeli figürler → erkekler ♂
  • Yuvarlak figürler → kadınlar ♀
  • Bazı uzmanlar tek bir çeşit figürle çalışırlar. Örneğin; sadece yuvarlak figürlerle. Böylelikle danışanların kafası fazla karışmaz. Ben de sadece yuvarlak figürlerle çalışıyorum. Zamanla minimalistleşmemde danışanların kafalarını karıştırmamak yatıyor. Zira sıklıkla ağır psikiyatrik vakalarla çalışıyorum. Danışanlarımım konsantrasyonları düşük olabiliyor.
  • Psikosomatik problemleri olan danışanlarla vücut sistemiyle (vücudun farklı parçaları) çalışabilir. Gestalt terapide kullanılan teknikleri andırır bu uygulama. Çalışmış olduğum psikosomatik kliniğinde bu tarz aile panolarımız mevcuttu. Fakat her danışana uygulamanın güç olduğu kanaatindeyim. Annenizin babanıza olan uzaklığını aile panosunda görselleştirmekten daha soyut bir düşünme gerektiriyor bel ağrılarınızın kalbinize olan uzaklığını düşünmek.
  • Aile panosu daha farklı figürlerle zenginleştirilebilir.
    • Özellikle daha soyut şekil ve sembolik anlamları temsil edebilen taşlar, midye kabukları, tahta parçacıkları gibi objeler kullanılabilir. Örneğin; hayatta karşımıza çıkmış bir güçlük, amaç, destek, umut, mutluluk, sevgi, yalnızlıkiyimserlik vb.

Aile panosu nasıl temin edebilirim?

Satın alma

  • Aile panosunu internette Almanya’dan temin edebilirsiniz. Almanca isimleriye yani “Familienbrett, Systembrett” olarak araştırırsanız birçok örneğiyle karşılaşabilirsiniz.
  • Türkiye’de de üretip satan sanatçıların olduğunu gördüm. Onlarla iletişime geçebilirsiniz.

Kendiniz yapabilirsiniz

  • Kendiniz tahta parçalarından figürleri yapabilirsiniz. Türkiye’de yaptığımız atölye çalışmalarında marangozlara sipariş veriyoruz. Basit tahta parçaları kesilerek de yapılan daha naturel örnekleri bulunuyor.
  • Tahta pano yerine kumaş parçası da kullanabilirsiniz.

Midye kabukları, tahta parçaları, taşlar

  • Tahta figürler yerine midye kabukları ya da taşlar da kullanabilirsiniz. Fakat ben bu şekilde soyut çalışmanın danışanlarla oldukça güç olduğu kanaatindeyim.
  • Psikoterapi eğitimi alan öğrencilerle ya da uzun bir dönem terapide olan bireyler bu gibi soyut gereçleri kullanmaya daha yatkın olabilirler. Grup içerisinde bu tarz objelerle çalışmak isteyenler de bulunabilir.

Şeker ve çikolatalar

Bu tarz uygulamalar genellikle çocuklarla yapılsa da, büyüklerle de çok faydalı olabilir. Zira şekil ve tat duyuları da çalışmaya katılmış oluyor. Avusturya’da bu gibi çalışmaları paskalya gibi ortamda birçok farklı şekilde çikolatanın şekerin bulunduğu dönemlerde yapabiliyoruz.

Ben bu tarz bir çalışmanın tam olarak aile panosunu yansıtmadığını farklı bir teknik olduğunu düşünüyorum. Zira ilişkiler odak noktası olmaktan çıkabiliyor ve kişilik özellikleri ön plana çıkabiliyor. Birey annesi için naneli bir şeker alıp bir acıdır diyebiliyor. Daha sonra neden annesini naneli şekere benzettiği üzerinde durabiliyor. Bu şekilde aile panosunun temelinde olan nötr figürler seçerek ilişkilere odaklanmaktan çıkılmış olduğu kanaatindeyim.

Hayvan figürleri

Hayvan figürleri hem çocuklarla hem de yetişkinlerle sıklıkla uygulanır.

Örnek

Birey kendisi ve ilişkide bulunduğu kişiler ya da problemi için bir at seçebilir. Bu onun için masumiyeti, çalışkanlığı, asaleti, hırçınlığı ya da temizliği temsil edebilir. Tematik bir test olmayan aile panosunda kesinlikle önceden belirlenmiş analizler yapılmaz. Sadece hipotezler üretilebilir ve bunlar danışanla test edilir. Yani atı seçti demekki anlamı bu gibi düşünülmez. Örneğin; temizlik takıntıları olan danışanınız kendisini temsil için at figürü seçti ise “at sizin için temizliği sembolize ediyor mu?” diye sorabilirsiniz.

Hayvan figürleri ile çalışmak aile panosunun yerini tam olarak tutmaz. Çünkü, sistemde farklı konumlarda bulunmaktan ziyade, bireylerin karakter özellikleri ön plana çıkar. Belirli bir hayvan figürünün seçilmesinde yaşanmış olan travmaları korkular, karakter özellikleri ve psikodinamik dürtüleri etkili olabilir.

Playmobil, lego

Çocuk terapisinde genellikle klasik aile panosu figürleri yerine legolar tercih edilir. Kullandığınız legoların tek tip olmasına ve mümkün olduğunca yalın olmalarına dikkat edin. Zira bireysel farklılıklardan ziyade iletişime odaklanıyoruz bu teknikte. Tahta aile panosu figürlerinde olduğu gibi playmobillerinde yüz ifadeleri nötr olmalı. Belirli bir duyguyu yansıtmamalı ya da birini çağrıştırmamalı.

İlginizi çekebilir: Terapide legoların farklı kullanımları, LegoTerapi: Otizmli çocuklarla yapılandırılmış oyun terapisi


Aile panosu ile nasıl çalışılır?

Aile panosu ne zaman uygulanır?

  • Diğer terapi tekniklerinde olduğu gibi sırf uygulanmak için uygulanmamalı aile panosu. Uygun vakitte ve şekilde danışana sunulmalı.
  • Aile panosu genellikle birinci ya da ikinci seansta uygulanır.
  • Bazı terapistler tüm ilk seanslara aile panosuyla başlarlar. Bu durumda genellikle genogram uygulamazlar.
  • Terapinin amacına uygun olarak biraz ön görüşme yaptıktan sonra terapist danışanıyla yoğunlaşmak istediği alanı tespit eder. Aile panosunun uygun olabileceğine karar verir. Terapide buna benzer kararlar genellikle terapistin önsezileriyle ve tecrübeleriyle verilir.
  • İlk seansta aile panosu uygulamanın şu tarz sakıncaları da olabilir. Danışan henüz böyle bir çalışmaya yoğunlaşabilecek ruh haline sahip olmayabilir. İlk seansa birçok danışan kriz halinde gelir ve gerçekten sadece konuşarak rahatlamak ister. Olumlu geri dönüşüm almak için uygun zaman seçilmelidir.
  • Sonraki seanslarda uygulama. Danışanlarla belirli bir süre seans gerçekleştirdikten ve bir nebze olsun güven bina edildikten sonra da önerebilirsiniz aile panosunu. Zira bir kere önerip hayır ben böyle şeylerle uğraşmak istemiyorum diyen danışanınıza ileri ki seanslarda da önermeniz genellikle güç olur.
  • Danışanınızla aranızda soğuk bir ilişki varsa ilk seanslarda daha ziyade konuşmayı tercih etmenizde yarar var. Daha ileriki seanslarda kullanabilirsiniz.
  • Ziyaretçi olarak tabir edilen danışanlara da ilk seanslarda uygulanılmamalı. Öncelikle danışanın terapiye ve terapiste olan güvenini artırılmaya çalışılmalı diye düşünüyorum.
  • Kendi uygulamam. Ben ilk seanslara genellikle genogram ile başlıyorum. İkinci, üçüncü seansta uygun görürsem aile panosu gerecini kullanıyorum.

Aile panosunu danışanlarınıza nasıl sunabilirsiniz?

Danışanlarıma aile panosunu farklı şekillerde sunuyorum. Bu o an içimden geldiği gibi gelişiyor. Birkaç örnek sıraladım.

  • Bu çalışma içinde bulunduğunuz durumu daha açıkça görmemde ve sizi daha yakından tanımamda bana oldukça yardımcı oluyor.
  • Terapist olarak genelde seanslara böyle başlıyorum. Bu figürlerle çalışmak uyguladığım sistemik aile terapisi sürecinin bir parçası.
  • Bu figürler sayesinde içinde bulunduğunuz durumu farklı açılardan görebilirsiniz.
  • Anlatmış olduğunuz durumunuzu bir de şu tahta figürler üzerinde bana gösterirseniz üzerinde çalışabiliriz.
  • Biz şu tahtaya aile panosu diyoruz. Probleminizle ilgili bireyleri, durumları, bilgileri, duyguları… görsel olarak bir arada görebilmemizi sağlıyor. Alın lütfen…

Aile panosu ile çalışma aşamaları

  • Figürler arası mesafe. Danışanınıza figürlerin birbirlerine olan yakınlıklarının fiziksel değil, daha ziyade duygusal yakınlığı ifade ettiğini açıklamanız gerekiyor.
  • Panoyu alçak olan bir sehpaya koyarsanız gözlem yapılmasına fırsat verebilirsiniz.
  • Panonun sınırları. Danışanınız bazı figürleri panonun dışına da yerleştirebilir. Hatta kimi danışanlarım yerlerinden kalkarak bazı figürleri odanın başka ucuna dahi koyabiliyorlar uzaklık ifadesi olarak. Yine sık karşılaştığım başka bir durumda danışanlarımın yerlerinden kalkarak figürü arkalarında bir yerlere koymalarıdır. Bu durumda genellikle artık o kişinin hayatlarından çıktığını ya da arkalarında desteklerini hissettiklerini gösterirler. Bazen de bir figürü diğerinin üzerine, iki figürün üzerinden araya köprü… Yaratıcılık da sınır yok.
  • Danışanın yalnız çalışabilmesi. Danışanlar figürleri yerleştirirken bir yandan da anlatma eğilimi gösterirler yaptıklarını. Fakat bu aşamada müdahale ederek sessizlik içinde rahatça çalışmalarını daha sonra üzerine görüşeceğinizi söyleyebilirsiniz.
  • Bitirdiklerinde onlara hazırladıkları tabloya eklemek istedikleri olup olmadığını, figürlerin konumlarında değişiklik yapmak isteyip istemedikleri sorabilirsiniz.
  • Aile panosunun nasıl kullanılacağını birçok danışan kolaylıkla kavrar. Fakat kimi zaman yanlış anlamaları düzeltmek gerekebilir.
  • Empati [eşduyum]. Aile panosu ile çalışırken danışanınızdan tabloyu çevirerek farklı yönlerden bakmasını isteyebilirsiniz. Empati yaparak onların baktığı yerlerden bakabilir hayata. Onların olduğu konumda olsalar nasıl hissedeceklerini sesli olarak dile getirebilirler. Dokunarak kendilerini o kişinin yerinde olduklarını hissetmelerini isteyebilirsiniz.
  • Aile panosu hazırlandıktan sonra danışanın sistemini anlamaya yönelik, çözüm odaklı bir şekilde incelenir.

Danışanlarınıza sorabileceğiniz sorular

  • Panoya baktığınızda ilk intibanız nedir?
  • Aile panosundaki konumunuzu nasıl değerlendiriyorsunuz? (Amaçlar, kaynaklar…)
  • Burada bulunanlardan özellikle kime kendinizi yakın hissediyorsunuz?
  • Şu anda olduğunuz konumda iyi olan nedir?
  • Panonuzdaki kişelere ne söylemek isterdiniz?
  • X kişisi burada olsaydı kendisini sizce nereye yerleştirirdi?
  • X kişi içinde bulunduğunuz problemi bana nasıl anlatırdı?
  • Aile panonuza baktığınızda bugün benimle hangi konularda çalışmak istersiniz?

Problemi kavramaya yönelik sorular

  • Tam olarak bu aile panosunun neresinde yatıyor problem?
  • Kimleri etkiliyor bu problem ve kimleri etkilemiyor. Kimler duygusal, somatik, pratik olarak bu problemden etkileniyor?
  • Problemin orada olduğunu nereden anlıyorsunuz?
  • Bu problemin mevcut olduğunu diğerleri nereden farkediyor?
  • Ne zamanlarda bu problem ortaya çıkıyor / çıkmıyor?
  • Ne zamandan beri burada duruyor bu problem? İlk ne zaman fark ettiniz?
  • Şimdiye kadar bu problemi çözmek için neler denediniz? Hangileri işe yaradı?
  • Problemin varlığını en çok ne zaman hissediyorsunuz? Ne zamanlarda daha az farkında oluyorsunuz?

Çözüm odaklı sorular

  • Aile panosunda ortaya koymuş olduğunuz problemlerden hangisiyle öncelikli olarak ilgilenmeliyiz? İkinci olarak hangisiyle…
  • Muhtemel çözüm nasıl olurdu?
  • Çözüme ulaşmış olduğunuzda aile panosunun neresinde yer alıyor ve hangi davranışlarda bulunuyor olacaksınız?
  • Çözüme ulaşmış olduğunuzda şu anda panonuzda olan bireylerden hangileri kalmaya devam ediyor olacak / olmayacak?
  • Aile panonuzda ilk olarak ne değişecek?
  • Amacınıza ulaşmanız kimi memnun eder / kızdırır / şaşırtır?
  • Panonun hangi kısmı daha muhtemel ihtimalle değişebilir?
  • Başkası da sizin bu probleminize sahip olmak istese ne yapması gerekirdi?
  • Siz ve yakınlarınız problemin daha da şiddetlenmesine şimdiye kadar nasıl engel oldunuz?
  • X kişisi bu problemi çözmenizde ne kadar katkı sağlayabilir?
  • (Mucize sorusu aile panosuna entegre edilebilir.) Diyelim ki bu gece bir mucize meydana geldi. Probleminiz ortadan kalktı. Ertesi gün panonuz nasıl görünür? Panonun neresinde olursunuz? Kimler olur, kimler olmaz?…

İlginizi çekebilir: İstisna sorularıDerecelendirme sorularıDöngüsel sorular


Aile panosu ile çalışırken dikkat etmeniz gerekenler

Çözüm odaklı çalışma. Aile panosuna psikodinamik açıdan yaklaşmamak, ve danışanın verdiği anlamlara odaklanmak gerekir. Her ne kadar figürlerin farklı boyutları yaşı temsil etse de, kimi yetişkin danışanlarımız kendilerini temsil için küçük bir figür seçerler. Ya da annelerini temsil için babalarından daha küçük bir figür tercih ederler. Bu gibi tablolarla karşılaşsak da farklı yargılara varmamalıyız. Birey örneğin sadece annesinin babasından güçsüz değil kısa oluşunu sembolize etmiş olabilir. Çocukların çizdiği resimlerle yapılan çalışmalarda olduğu gibi, onlarla konuşarak sorularla daha fazla iç dünyaları hakkında fikir sahibi olabiliriz.

Ziyaretçiler. Siz çok pozitif bir şekilde aile panosunu sunmaya çalışsanız da reddedilebilir bu uygulama danışanınız tarafından. Hiç bir uygulamayı kabul etmeyecek danışanlar vardır. Bu kişiler sistemik aile terapisi kuramında ziyaretçi denilen danışanlar da olabilirler. Ziyaretçiler henüz terepâtik çalışmaya hazır değillerdir. Her ziyaretçi gibi onlar da iyi ağırlanmalı fazlaca üzerlerine gidilmemelidir. Çalışmaya hazır oldukları zaman terepâtik çalışılabilir. Bu tarz birçok danışanım ‘ziyaretleri’ sırasında terapiyi ve beni tanımış olurlar. Hayatlarının ileriki dönemlerinde tekrar psikoterapi almak için geldiklerinde ziyaretçi rolünde değillerdir, gerçekten değişim isterler.


Aile panosu ile çalışırken çıkabilecek muhtemel aksilikler

  • “Oyun oynamaya gelmedik” buraya tepkisi verebilir danışanınız. Aile panosunu sunma zamanınız ve şekliniz pozitif dönüşüm alma şansınızı yükseltir. Yine de bu tarz tepkiler veren danışanlar bulunur.
  • Kimi danışanlarım içgüdüleri ve sezgileri ile değil tamamı ile bilişsel olarak yaklaşırlar aile panosuna. Bu durumda yeni farkındalıklar genellikle ortaya çıkmaz. Var olan argümanlarını görsel olarak kanıtlamaya çalışırlar. İçlerinden geldiği gibi figürleri yerleştirmeleri gerektiğini vurgulamanız önemli böylesi danışanlara.
  • Danışan aile panosuna hiç dikkat etmeyip başka konulara dalabilir. Genellikle söylenileni fazla sorgulamadan hemem yapıp sonra işine bakan danışanlardır bunlar. Bu gibi durumlarda geri bildirimler verebilirsiniz pano hakkında. Panoyu hatırlatarak denemeler yapmasını isteyebilirsiniz pano üzerinde. Örneğin; danışan başka bir tema hakkında konuşurken yalnızlık gibi şöyle bir müdahalede bulunabilirsiniz. “Lütfen yalnızlığınız için şuradan bir sembol seçerek aile panosuna yerleştirir misiniz?” Her uzmanın yanında genellikle ufak tefek taş, midye kabukları gibi nesnelerden oluşan küçük bir sepet bulunur. Farklı etkinliklere entegre edebilirsiniz.
  • Danışan / aile bireyi çıkan tabloyu çok vahim bir şekilde değerlendirebilir.

Aile panosu hakkında sıkça sorulan sorular

Danışımın sisteminde çok fazla insan varsa nasıl çalışabilirim?

Benim de bazı danışanlarımın onun üzerinde kardeşi bulunuyor. Danışamlarım genelde çalışmaya başlamadan önce “yalnız benim aileme sizin taşlarınız yetmez onu söyliyeyim” ya da “buraya herkesi koysam yer kalmaz” gibi geri bildirimlerle sistemlerinin büyük olduğunun işaretini veriyorlar. Her ne kadar yeterince figürümde olsa çalışma ofisimde takibi zorlaştırıyor sayının artması. Bu gibi durumlarda bir figür birden fazla kişi temsil edebilir. Örneğin tek bir figür danışanın kardeşini, kardeşinin eşini ve yeğenlerini temsil edebilir. “Ablamgiller” gibi. Ya da tek figürle yakın birkaç arkadaşını ortaya koyabilir. “Bunlar işten arkadaşlar.”

Ya danışanım reddederse?

Psikoterapi eğitimi alan adayların en çekindiği konulardan birisi danışanlarının uygulamak istedikleri terapi tekniklerine katılmak istememeleri. Nadiren danışanlarım bu uygulamayı çocukça bularak kabul etmez. Diğer terapi tekniklerinde olduğu gibi uygun zamanda ve doğru şekilde danışana önerilen uygulamanın danışan tarafından pozitif karşılanma ihtimali artar.

Bazı meslektaşlarım danışanlarına aile panosunu seans sonuna doğru tanıtıp bir sonraki seansta böyle bir uygulama yapacağız diye tanıtıyorlar. Açıkçası ben her seansa muhtemel son seans olarak bakıyorum. Uyguladığım teknikleri çok fazla ön plana çıkarmak da istemiyorum. Önemli olan tekniklermiş gibi algılanabilir bu danışanda. Ayrıca çok abartılı davranmanın danışanı ürküttüğünü düşünüyorum. O yüzden çok doğalında uzatıyorum aile panosunu danışanlarıma. “Sözünüzü böldüğüm için özür dilerim şurada küçük figürlerim olacaktı. Ha işte buradalar. Onlarla daha rahat çalışabiliriz. Bakın sizden rica etsem…” Psikoterapi tekniklerini danışanlarıma hep ürkütmeden sunarım. Bu en azından benim uygulamalarımda yararlı olduğu kanaatindeyim.

İlginizi çekebilir: Genogram nasıl çizilir?, Psikoterapi’de legolar nasıl kullanılır?

Yazıda faydalandığım kaynaklar

Aufstellungen mit dem Systemarbeit

About adminsinn

Bunları da İnceleyebilirsiniz

Terapi hikayeleri: Minik Lina evde korku içinde

Bu terapi hikayesi ile evdeki çatışmalardan dolayı korku içinde yaşayan çocuklara yardımcı olmayı ve yetişkinlere …

2 Yorumlar

  1. merhabalar
    sitenizi çok beğendim, başarılı tebrik ediyorum
    ben de Bursa da psikoterapist olarak çalışıyorum. çalışmalarınızda kolaylıklar dilerim
    dr cem türkeş